OD SOLIDARNOŚCI DO DEMOKRACJI to międzynarodowy projekt o charakterze edukacyjnym, wychowawczym i społecznym, adresowany do nastoletnich Europejczyków. W październiku 2016 roku i kwietniu 2017 roku w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku odbyły się dwa 4-dniowe spotkania warsztatowe dwóch międzynarodowych grup młodzieży. W projekcie wzięło udział łącznie 60 osób z Polski, Niemiec i Ukrainy. Ich spotkanie było możliwe dzięki współpracy z Domem Pojednania i Spotkań im. św. Maksymiliana Kolbe w Gdańsku oraz środkom przekazanym na realizację projektu przez F.C. Flick Stiftung.

Młodzi ludzie rozmawiali o międzyludzkiej i międzynarodowej solidarności, demokracji i wolności, poznawali historię, uczyli się współpracy, a wszystko po to, aby lepiej się wzajemnie poznać oraz nabyć nowych umiejętności społecznych i obywatelskich.

Tłem do ich pracy warsztatowej była najnowsza historia Europy Środkowej i Wschodniej oraz aktualna sytuacja w Europie i na świecie. Wymieniając się wiedzą, poglądami i refleksjami, młodzi ludzie stworzyli dwie ścieżki edukacyjne po wystawie stałej ECS, dwie wystawy o wolności oraz film i spektakl o demokracji. Praca odbywa się pod kierunkiem pracowników Europejskiego Centrum Solidarności.

Z opinii uczestników projektu wynika, że najważniejsza była dla nich sama możliwość pracy i spędzenia czasu w międzynarodowym zespole. Poznali nowych przyjaciół, przełamali bariery językowe, a wielu doceniło wartość solidarności międzyludzkiej, wolności i demokracji.

Sława Wyrwicka, Dział Projektów Edukacyjnych ECS, koordynator projektu

SOLIDARNOŚĆ
Uczestnicy warsztatów pracujący nad tematem solidarności mieli bardzo trudne zadanie. Z uczniów musieli wcielić się w mentorów, którzy w ciekawy sposób opowiedzą swoim rówieśnikom o solidarności pisanej przez małe i wielkie „s”. Ich praca była związana z wystawą stałą ECS, prezentującą historię przemian demokratycznych na przełomie lat 1970–1989 oraz narodziny ruchu Solidarność. Na początku nawet nie przypuszczali, jak dobrze będą się bawić! Uczestnicy stworzyli dwie ścieżki edukacyjne.

O aktywności grupy opowiada Anna Zielińska z Działu Projektów Edukacyjnych ECS, prowadząca ten zespół:
– Młodzież pracująca w grupie Solidarność była początkowo wycofana i pełna obaw. Obawy wynikały w głównej mierze z problemów komunikacyjnych oraz strachu przed pracą związaną z wystawą. Na szczęście wszystkie obawy szybko zostały rozwiane. Młodzi zaczęli bawić się tym, co robią. Stwierdzili bowiem, że nie stworzą nic ciekawego, jeśli sami nie będą się przy tym dobrze bawić. Problemy komunikacyjne zostały rozwiązane poprzez wspólne, solidarne tłumaczenia, przy czym również było mnóstwo śmiechu. Po ukończeniu pracy odkryli z zaskoczeniem, że tak naprawdę owa tytułowa „solidarność” towarzyszyła im przez cały czas w działaniu, dzięki czemu zrozumieli jej prawdziwe znaczenie i wartość.

WOLNOŚĆ
Celem pracy uczestników grupy było wspólne stworzenie wystawy o wolności. Uczestnicy pracowali różnymi metodami – wzięli udział w krótkich wykładach, prezentacji na temat użycia fotografii na wystawach, w rozmowach i konsultacjach merytorycznych z archiwistami. Przy tworzeniu plansz uczestniczki i uczestnicy wybierali fotografie archiwalne, rysowali, kaligrafowali, robili zdjęcia i tworzyli kolaże. A to wszystko z pomocą Iwony Kwiatkowskiej, Agnieszki Bacławskiej-Kornackiej i Ewy Konkel, pracownic Działu Archiwum i Organizacji Wystaw ECS i pod opieką Agnieszki Wichrowskiej z Działu Projektów Edukacyjnych ECS.

Agnieszka Wichrowska z Działu Projektów Edukacyjnych ECS, prowadząca grupę, opowiada o wspólnej pracy:
– Wolność ma wiele twarzy i wiele aspektów, nie przychodzi sama, dlatego zawsze trzeba o niej myśleć i uważać, żeby jej nie stracić – takie były spostrzeżenia grupy młodzieży pracującej nad fotograficzną wystawą o wolności. Zadaniem młodych było pokazanie ich osobistego rozumienia wolności poprzez fotografie, prace plastyczne, wypowiedzi czy elementy animacyjne. Młodzież miała dużo pomysłów, a ich pojmowanie wolności było bardzo szerokie i wszechstronne. Uczestniczki i uczestnicy pracowali razem i starali się porozumieć w każdy dostępny sposób. Dokładali wszelkich starań, żeby być zrozumianym przez całą grupę. Oprócz wystawy fotografii, wzbogaconej o autorskie komentarze, powstała też niematerialna i bardzo cenna wartość: wspólna przestrzeń pracy i zabawy.

DEMOKRACJA
Celem pracy warsztatowej w tej grupie było scharakteryzowanie pojęcia demokracji, zarówno w zakresie lokalnym, jak i globalnym. Ostatecznym efektem pracy były: w październiku 2016 roku – reportaż filmowy, który ujmował to pojęcie z perspektywy przypadkowych mieszkańców, turystów, a także osób zwiedzających wystawę stałą ECS, oraz w kwietniu 2017 roku – spektakl łączący etiudy teatralne opowiadające o tym, jak sami uczestnicy postrzegają demokrację. W przygotowaniu reportażu pomagał Piotr Grdeń, który uwiecznił również spektakl. Obie grupy pracowały pod kierunkiem Dominiki Ikonnikow z Działu Projektów Edukacyjnych ECS.

Refleksjami na temat przebiegu pracy dzieli się Dominika Ikonnikow z Działu Projektów Edukacyjnych ECS, prowadząca grupę:
– Praca z grupą uczestników projektu była dużym wyzwaniem. Po pierwsze językowym, bowiem poziom znajomości języka angielskiego nie był wyrównany, zatem spotkania i warsztaty musiały być multijęzykowe. Było to interesujące doświadczenie, a jednocześnie dokonała się dzięki temu szybsza integracja uczestników, uwarunkowana zrozumieniem, docenieniem wysiłków, a także ukierunkowana ciekawością wynikającą ze zróżnicowania pojęć.
Fascynujące zjawisko zachodziło podczas omawiania pojęcia demokracji, zarówno pod kątem społecznym, jak i politycznym. Uczestnicy zostali poproszeni o przemyślenia słowa „demokracja” w kontekście różnic kulturowych, kompetencji miękkich oraz w znaczeniu adekwatnym do ich własnych doświadczeń. Pozwoliło to na narodzenie się dialogu pomiędzy uczestnikami oraz umożliwiło udane próby odczytania kodów kulturowych, właściwych dla kraju ich pochodzenia.
Jednocześnie można było zaobserwować zróżnicowane podejście do formy pracy w grupie, czasu, jak i współdziałania. Integracja owszem, wspólne działania tak, często jednak się sprzeczaliśmy i wtedy stosowaliśmy głosowanie w celu podjęcia decyzji. Tym samym projekt będący z założenia formą opracowania pojęcia „demokracja”, stał się demokracją sam w sobie.



patnerzy projektu